Ông Nguyễn Văn Bảo (trú thôn Triêm Nam, xã Điện Phương, TX Điện Bàn) tâm sự: "Nông dân chúng tôi rất mong có lũ lụt để bồi đắp phù sa cho vùng bãi bồi, tiêu diệt một phần chuột, côn trùng..., phục vụ mùa vụ năm tới thêm tốt tươi. Thế nhưng, cứ mỗi đợt mưa lũ về là nỗi ám ảnh sạt lở, mất đất, mất nhà cứ mãi hiện hữu".

Cảnh sát giao thông đường thủy và Cảnh sát cơ động CA tỉnh Quảng Nam bắt quả tang đối tượng khai thác cát trái phép tại sông Vu Gia.

Theo thống kê chưa đầy đủ của các cơ quan chức năng, mỗi năm lũ về đã "cướp" đi của người dân TX Điện Bàn hơn 20 ha đất. Ông Trần Úc - Chủ tịch UBND TX Điện Bàn thừa nhận, nguyên nhân gây ra nạn sạt lở tại TX Điện Bàn là do khai thác cát. Theo tìm hiểu, địa bàn chịu thiệt hại nặng nhất là xã Điện Phong, mỗi năm lũ đã cướp đi của người dân thôn Cẩm Phú 1, Điện Phong hơn 10 ha đất bãi bồi. Theo ông Lê Lai - Chủ tịch UBND xã Điện Phong: Điện Phong là địa bàn có hệ thống sông ngòi phức tạp, giáp ranh với nhiều địa phương khác nên các đối tượng lợi dụng địa thế vùng giáp ranh để tập kết ghe hút cát tại khu vực đầu vàm Câu Nhí để đêm tối thực hiện hành vi khai thác cát trái phép. Thời gian qua, chính quyền địa phương phối hợp với CATX Điện Bàn, Cảnh sát giao thông đường thủy... tổ chức chốt chặn, truy bắt nhưng nạn khai thác cát trộm vẫn chưa có chiều hướng giảm. Ngoài ra, nhiều địa phương tại Điện Bàn, như: Điện Trung, Điện Quang, Điện Phương... cũng bị nạn sạt lở đe dọa.

Còn theo ông Lê Phước Thu - Chủ tịch UBND xã Điện Phương: Triêm Tây là điểm du lịch sinh thái thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước. Tuy nhiên, do bị sạt lở nên điểm du lịch này đứng trước nguy cơ bị xóa sổ nếu không có những biện pháp ngăn chặn hữu hiệu. Hiện tại, địa phương có công văn đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam thu hồi giấy phép khai thác cát của Cty Phú Quang có điểm khai thác nằm gần khu vực thôn Triêm Tây và đề nghị Nhà nước đầu tư kinh phí xây dựng 2 loại kè, gồm: kè mềm (trồng cỏ và cây chắn sóng), kè cứng (bằng bê-tông) để chống sạt lở... Bên cạnh việc đầu tư kinh phí xây dựng các tuyến kè dọc bờ sông Vĩnh Điện, chính quyền TX Điện Bàn được xem là có những động thái mạnh nhằm chống lại nạn khai thác cát trên các sông, như: tổ chức truy bắt các phương tiện khai thác, vận chuyển cát lậu; kiên quyết đóng cửa tất cả các bãi tập kết cát tại Điện Minh, Điện Phương, Điện An... đồng thời kiến nghị UBND tỉnh không gia hạn giấy phép khai thác cho những đơn vị hết thời hạn khai thác.

Hiện tại, chỉ còn 4 mỏ cát của các công ty 501, Đại Việt, Gia Lộc và Phú Quang tại các xã Điện Thọ, Điện Phước và Điện Quang còn hoạt động vì thời hạn cấp phép chưa hết. Tại Đại Lộc, chúng tôi được lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường, cho biết: có 2 nguyên nhân dẫn đến sạt lở, một là sự biến đổi dòng chảy tự nhiên gây ra hiện tượng bên lở bên bồi. Hai là hiện trạng khai thác cát ở địa phương và đây là nguyên nhân chủ yếu. Hiện nay, trên địa bàn H. Đại Lộc có 14 công ty được cấp phép để khai thác cát, sỏi làm vật liệu xây dựng với tổng diện tích hơn 60 ha. Tuy nhiên, có 4 mỏ cát hiện tại đang tạm dừng hoạt động do người dân địa phương phản đối và thiếu hồ sơ bến bãi. "Việc khai thác khoáng sản phải đề phòng sạt lở, nếu cấp phép hoạt động cho mỏ xong nhưng lại xuất hiện tình trạng sạt lở thì phải dừng hoạt động ngay. Vấn đề sạt lở vẫn quan trọng hơn", ông Hồ Thanh Phương - Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường H. Đại Lộc trao đổi thêm.

Một đoạn sạt lở lồi lõm ăn sâu vào bờ tại xã Điện Quang (TX Điện Bàn).

Theo ông Trần Văn Mai - Chủ tịch UBND H. Đại Lộc, trên tuyến sông Vu Gia chảy qua 13 xã, thị trấn tại địa phương ít nhiều đều có hiện trạng sạt lở, nặng nhất ở vùng thấp như Đại Nghĩa, Đại Cường, Đại An, Đại Hồng, Đại Minh và Đại Phong. Bên cạnh nguyên nhân khai thác cát thì quá trình lũ lụt hằng năm chỉ là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng sạt lở. Hiện tại, trên địa bàn huyện có 11 điểm sạt lở nghiêm trọng, có những nơi gần khu dân cư, khu vực sản xuất nên UBND huyện đã có phương án di dời dân ra khỏi những khu vực nguy hiểm. Trong đó, Ấp Bắc, xã Đại Minh là thôn được lựa chọn thực hiện việc di dời. Bên cạnh đó, địa phương còn chỉ đạo lực lượng CA phối hợp CA Môi trường, CSGT Đường thủy tiến hành tuần tra, kiểm soát... xử lý những đối tượng có hành vi khai thác cát trái phép trên các sông Thu Bồn, Vu Gia.

Hy vọng với sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng từ xã đến tỉnh, tình trạng khai thác cát trên sông sẽ được chấm dứt và người dân sinh sống dọc sông Thu Bồn, Vu Gia sẽ vơi nỗi lo sạt lở.

MT-NQ